Viêm điểm bám gân

Cơn đau nhói ở gót chân vào mỗi buổi sáng khi vừa bước xuống giường, cảm giác buốt ở khuỷu tay khi cố gắng cầm nắm một vật nặng, hay cơn đau âm ỉ ở khớp gối sau một ngày dài vận động… Đây là những trải nghiệm quen thuộc mà rất nhiều người trong chúng ta từng gặp phải. Tuy nhiên, đừng vội xem thường những dấu hiệu này, bởi đó rất có thể là lời cảnh báo sớm của bệnh lý viêm điểm bám gân.

Vậy viêm điểm bám gân chính xác là gì? Mức độ nguy hiểm ra sao và làm thế nào để điều trị hiệu quả? Bài viết này, với sự tham vấn từ các chuyên gia y tế hàng đầu, sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn toàn diện từ A-Z, giúp bạn hiểu rõ về bệnh lý này và tìm ra giải pháp điều trị viêm điểm bám gân an toàn, đặc biệt là vai trò đột phá của vật lý trị liệu.

I. Viêm điểm bám gân là gì?

Để hiểu rõ về bệnh lý này, trước hết chúng ta cần biết “điểm bám gân” (enthesis) là gì. Đây là thuật ngữ y khoa chỉ vị trí đặc biệt nơi các cấu trúc như gân, dây chằng, bao khớp bám chắc vào bề mặt xương. Các điểm bám này có vai trò như những “mỏ neo” truyền lực từ cơ bắp đến xương, tạo ra chuyển động cho các khớp.

Viêm điểm bám gân (Enthesitis) là tình trạng viêm, kích ứng hoặc tổn thương tại chính những vị trí “mỏ neo” này. Khi tình trạng viêm xảy ra, người bệnh sẽ cảm thấy đau đớn, đặc biệt là khi các cơ liên quan co lại.

II. Nguyên nhân phổ biến gây viêm điểm bám gân

Tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, phổ biến nhất là:

• Vận động quá mức, lặp đi lặp lại: Các hoạt động thể thao (chạy bộ, tennis, golf) hoặc công việc đòi hỏi một động tác lặp lại liên tục (gõ máy tính, làm việc trên dây chuyền) gây áp lực kéo dài lên một điểm bám gân cụ thể, dẫn đến vi tổn thương và viêm.
• Chấn thương đột ngột: Một cú ngã, va đập mạnh hoặc một cử động sai tư thế đột ngột có thể gây tổn thương cấp tính tại điểm bám gân.
• Quá trình lão hóa tự nhiên: Tuổi tác càng cao, gân và dây chằng càng mất đi sự đàn hồi, giảm khả năng chịu lực và dễ bị tổn thương hơn.
• Bệnh lý nền: Viêm điểm bám gân là một triệu chứng đặc trưng của một số bệnh lý viêm khớp tự miễn như viêm cột sống dính khớp, viêm khớp vảy nến, viêm khớp dạng thấp, hoặc các bệnh rối loạn chuyển hóa như Gout.

III. Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết sớm

Các triệu chứng của viêm điểm bám gân thường phát triển từ từ và trở nên nặng hơn nếu không được can thiệp. Hãy chú ý đến các dấu hiệu sau:

• Đau: Đây là triệu chứng điển hình nhất. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc nhói buốt ngay tại vị trí viêm. Đau tăng lên khi thực hiện các động tác liên quan đến nhóm cơ đó và giảm đi khi nghỉ ngơi.
• Sưng, nóng, đỏ: Vùng da xung quanh điểm bám gân bị ảnh hưởng có thể sưng nhẹ, ấm hơn khi sờ vào và đôi khi có màu hơi đỏ.
• Cứng khớp, khó cử động: Cảm giác cứng và khó cử động rõ rệt nhất là vào buổi sáng sau khi thức dậy hoặc sau một thời gian không hoạt động.
• Yếu cơ: Cảm giác yếu đi ở các cơ xung quanh vùng bị viêm do cơn đau cản trở hoạt động.

IV. Các vị trí trên cơ thể thường bị viêm điểm bám gân nhất

Bất kỳ điểm bám gân nào cũng có thể bị viêm, nhưng phổ biến nhất là ở:

• Gót chân: Gây ra viêm gân Achilles (đau phía sau gót) và viêm cân gan chân (đau dưới lòng bàn chân).
• Khớp gối: Điển hình là viêm điểm bám gân bánh chè (đau mặt trước gối).
• Vùng khuỷu tay: Gây ra Hội chứng Tennis Elbow (viêm lồi cầu ngoài, đau mặt ngoài khuỷu tay) và Golfer’s Elbow (viêm lồi cầu trong, đau mặt trong khuỷu tay).
• Các vị trí khác: Khớp háng, vai, cột sống và xương chậu cũng là những vị trí thường gặp.

V. Viêm điểm bám gân có nguy hiểm không?

1. Mức độ ảnh hưởng đến cuộc sống

Câu trả lời trực tiếp là: Viêm điểm bám gân không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng nếu chủ quan không điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh sẽ gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng:

• Đau đớn kéo dài: Cơn đau mạn tính làm suy giảm chất lượng cuộc sống, ảnh hưởng đến giấc ngủ, công việc và mọi hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
• Hạn chế vận động: Việc đi lại, cầm nắm, chơi thể thao trở nên vô cùng khó khăn, thậm chí là không thể thực hiện được.

2. Các biến chứng có thể xảy ra

Nếu để tình trạng viêm kéo dài, người bệnh có nguy cơ đối mặt với các biến chứng nguy hiểm:

• Viêm mạn tính: Tổn thương trở nên dai dẳng, khó điều trị dứt điểm.
• Giảm hoặc mất chức năng khớp: Khớp bị cứng, giảm biên độ vận động.
• Nguy cơ rách, đứt gân: Gân bị yếu đi do viêm mạn tính có thể bị rách hoặc đứt hoàn toàn, ngay cả với một chấn thương nhẹ.
• Teo cơ: Các cơ xung quanh vùng bị ảnh hưởng sẽ yếu và teo dần do ít được sử dụng.

Chính vì thế việc điều trị viêm điểm bám gân là hết sức quan trọng. Tránh để bệnh kéo dài dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.

VI. Các phương pháp chẩn đoán viêm điểm bám gân

Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ cần kết hợp giữa khám lâm sàng và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại:

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về tiền sử bệnh, triệu chứng, tính chất cơn đau. Sau đó, bác sĩ sẽ thực hiện các nghiệm pháp vận động, ấn vào các điểm đau đặc hiệu để xác định vị trí tổn thương và đánh giá biên độ vận động của khớp.

Chẩn đoán hình ảnh:

• Siêu âm: Đây là phương pháp rất giá trị, giúp bác sĩ quan sát trực tiếp cấu trúc gân, phát hiện tình trạng viêm, tụ dịch, dày lên của gân và các vết rách nhỏ.
• X-quang: Thường được chỉ định để loại trừ các nguyên nhân gây đau khác như gãy xương, gai xương hoặc các bệnh lý về xương.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Được sử dụng trong các trường hợp phức tạp, nghi ngờ có tổn thương nặng hoặc khi chẩn đoán chưa rõ ràng, MRI cho hình ảnh chi tiết và sắc nét nhất về cả gân, cơ, xương và các mô mềm khác.

VII. Phác đồ điều trị viêm điểm bám gân hiệu quả và an toàn

1. Nguyên tắc điều trị chung

Phác đồ điều trị thành công cần tuân thủ 4 nguyên tắc vàng:

• Giảm đau – Kháng viêm: Nhanh chóng kiểm soát triệu chứng cấp tính.
• Bảo vệ & Thúc đẩy chữa lành: Tạo điều kiện tốt nhất để gân tự phục hồi.
• Phục hồi chức năng: Lấy lại sức mạnh và sự linh hoạt cho vùng bị ảnh hưởng.
• Ngăn ngừa tái phát: Giải quyết tận gốc nguyên nhân gây bệnh.

2. Các phương pháp điều trị bảo tồn 

Đây là lựa chọn ưu tiên hàng đầu, chiếm hơn 90% các trường hợp điều trị thành công.

Tại nhà: Ngay khi có dấu hiệu, bạn có thể áp dụng phương pháp R.I.C.E:

• Rest (Nghỉ ngơi): Ngưng các hoạt động gây đau.
• Ice (Chườm lạnh): Dùng túi đá chườm lên vùng đau 15-20 phút, vài lần một ngày để giảm sưng viêm.
• Compression (Băng ép): Dùng băng thun để băng ép nhẹ nhàng, giúp giảm sưng.
• Elevation (Nâng cao): Gác cao chi bị tổn thương để giảm phù nề.

Dùng thuốc: Bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) dạng uống hoặc bôi để giảm đau và viêm. Lưu ý quan trọng: Người bệnh tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng thuốc khi chưa có sự thăm khám và chỉ định của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ nguy hiểm.

3. Vật lý trị liệu 

Tại Phòng khám vật lý trị liệu MBJ, chúng tôi xác định Vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng là phương pháp cốt lõi, giúp giải quyết tận gốc nguyên nhân gây viêm điểm bám gân mà không cần dùng thuốc hay phẫu thuật. Chúng tôi tự hào đi đầu trong việc ứng dụng các công nghệ tân tiến nhất vào phác đồ điều trị cho từng bệnh nhân:

• Công nghệ Sóng xung kích Shockwave: Đây được xem là “tiêu chuẩn vàng” trong điều trị các bệnh lý về gân. Tại MBJ, hệ thống Shockwave hiện đại sử dụng sóng âm năng lượng cao tác động chính xác vào vùng tổn thương, giúp phá vỡ các điểm vôi hóa, mô sẹo, kích thích tái tạo mao mạch máu mới, từ đó giảm đau nhanh chóng và thúc đẩy quá trình lành thương tự nhiên của cơ thể.
• Laser công suất cao & Siêu âm trị liệu: Phác đồ điều trị toàn diện tại MBJ còn kết hợp linh hoạt giữa Laser công suất cao và Siêu âm trị liệu. Các chùm tia laser và sóng siêu âm sẽ tác động sâu vào các lớp mô, giúp kháng viêm, giảm sưng nề, làm mềm các mô sẹo bị xơ cứng và tăng cường tuần hoàn, tạo điều kiện lý tưởng để gân phục hồi.
• Chương trình bài tập chuyên biệt 1:1: Điểm khác biệt tại MBJ là mỗi người bệnh sẽ được đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm trực tiếp thăm khám và thiết kế một lộ trình bài tập riêng biệt. Các bài tập kéo giãn và tăng cường sức mạnh được cá nhân hóa không chỉ giúp phục hồi chức năng vận động mà còn củng cố sức mạnh cho nhóm cơ liên quan, ngăn ngừa nguy cơ tái phát hiệu quả.

4. Can thiệp xâm lấn tối thiểu

• Tiêm Corticosteroid tại chỗ: Phương pháp này giúp giảm viêm và giảm đau nhanh chóng. Tuy nhiên, nó cần được cân nhắc kỹ vì có thể gây ra tác dụng phụ như làm yếu gân, tăng nguy cơ đứt gân. Phương pháp này bắt buộc phải được chỉ định và thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa có kinh nghiệm.
• Phẫu thuật: Đây là lựa chọn cuối cùng, chỉ được xem xét khi các phương pháp bảo tồn đã thất bại sau một thời gian dài (thường là 6-12 tháng) và có tổn thương thực thể rõ ràng (rách, đứt gân).

VIII. Biện pháp phòng ngừa viêm điểm bám gân tái phát

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Hãy chủ động bảo vệ hệ cơ xương khớp của bạn bằng những thói quen đơn giản:

• Khởi động kỹ trước khi tập luyện, chơi thể thao.
• Tránh thay đổi cường độ hoặc loại hình vận động một cách đột ngột.
• Duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên các khớp.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng, giàu canxi, vitamin D và các chất chống oxy hóa.
• Luôn thực hiện đúng tư thế trong sinh hoạt, lao động và tập luyện.

Kết luận

Viêm điểm bám gân là một bệnh lý cơ xương khớp rất phổ biến, có thể gây ra nhiều đau đớn và phiền toái. Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có thể được điều trị hiệu quả nếu được chẩn đoán sớm và áp dụng đúng phương pháp.

Trong đó, Vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng với các công nghệ hiện đại nổi lên như một giải pháp an toàn, bền vững, không chỉ giúp giảm đau mà còn giải quyết tận gốc nguyên nhân gây bệnh, phục hồi chức năng và ngăn ngừa tái phát.

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh, hãy liên hệ ngay với các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và tư vấn. Sức khỏe vận động là nền tảng của một cuộc sống năng động và hạnh phúc.