Thoái hoá khớp

Thoái hóa khớp là một trong những bệnh lý về xương khớp phổ biến nhất trên toàn cầu, đặc biệt ở người trung niên và cao tuổi. Tình trạng này không chỉ gây ra những cơn đau nhức dai dẳng mà còn làm suy giảm chức năng vận động, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, đây là bệnh lý hoàn toàn có thể kiểm soát và cải thiện nếu được chẩn đoán sớm và can thiệp bằng các phương pháp điều trị đúng đắn, đặc biệt là vật lý trị liệu.

Bài viết dưới đây, với sự tham vấn từ các chuyên gia tại Phòng khám MBJ, sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về thoái hóa khớp – từ định nghĩa, nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết cho đến các phương pháp điều trị tiên tiến và hiệu quả nhất hiện nay.

I. Thoái hóa khớp là gì?

Một cách khoa học và dễ hiểu, thoái hóa khớp (tên tiếng Anh: Osteoarthritis) là tình trạng tổn thương và bào mòn phần sụn khớp (lớp đệm bao bọc đầu xương) và phần xương dưới sụn.

Cơ chế gây bệnh bắt đầu khi lớp sụn khớp, vốn có vai trò như một bộ giảm xóc, bị mòn đi theo thời gian hoặc do các yếu tố tác động. Khi sụn bị tổn thương, các đầu xương có thể cọ xát trực tiếp vào nhau khi cử động, gây đau, sưng và cứng khớp. Đồng thời, cơ thể sẽ có những phản ứng viêm, hình thành các gai xương và làm giảm lượng dịch khớp, khiến việc vận động càng trở nên khó khăn hơn.

II. Nguyên nhân gây thoái hóa khớp phổ biến

Thoái hóa khớp được chia thành hai nhóm nguyên nhân chính:

Nguyên nhân nguyên phát: Đây là quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Tuổi tác là yếu tố nguy cơ hàng đầu. Càng lớn tuổi, chất lượng sụn khớp càng suy giảm, dễ bị bào mòn và tổn thương.

Nguyên nhân thứ phát: Bao gồm các yếu tố tác động từ bên ngoài hoặc do bệnh lý khác gây ra:

• Chấn thương, tai nạn: Các tổn thương ở khớp như gãy xương, bong gân, tổn thương sụn chêm hoặc dây chằng có thể đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
• Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể lớn làm tăng áp lực lên các khớp chịu lực như khớp háng, khớp gối, cột sống, khiến sụn bị bào mòn nhanh hơn.
• Di truyền: Một số người có yếu tố di truyền khiến sụn khớp yếu hơn và dễ bị thoái hóa sớm.
• Dị tật bẩm sinh về khớp: Các bất thường về cấu trúc khớp từ khi sinh ra có thể gây ra sự phân bổ lực không đồng đều và dẫn đến thoái hóa.
• Bệnh lý chuyển hóa: Các bệnh như đái tháo đường, gout (gút), hoặc rối loạn nội tiết có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của sụn.
• Thói quen sinh hoạt và làm việc: Ngồi hoặc đứng sai tư thế trong thời gian dài, mang vác vật nặng thường xuyên, lười vận động… đều là những yếu tố thúc đẩy bệnh tiến triển.

III. Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết sớm thoái hóa khớp

Các triệu chứng của thoái hóa khớp thường phát triển từ từ và trở nên nặng hơn theo thời gian. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu sau đây là vô cùng quan trọng:

• Đau nhức tại khớp: Đây là triệu chứng điển hình nhất. Cơn đau thường tăng lên khi vận động và giảm đi khi nghỉ ngơi. Ở giai đoạn nặng, khớp có thể đau liên tục.
• Cứng khớp vào buổi sáng: Người bệnh thường cảm thấy khớp bị cứng, khó cử động sau khi thức dậy, tình trạng này kéo dài khoảng 15-30 phút.
• Nghe thấy tiếng lạo xạo, lục khục khi cử động khớp: Âm thanh này phát ra do các đầu xương không còn lớp sụn mịn màng cọ xát vào nhau.
• Sưng, nóng, đỏ tại vùng khớp: Đây là dấu hiệu của phản ứng viêm khi bệnh tiến triển.
• Giảm biên độ vận động: Người bệnh gặp khó khăn khi thực hiện các động tác như co, duỗi, xoay khớp. Ví dụ, khó cúi người, khó ngồi xổm, khó xoay cổ.

IV. Bốn giai đoạn tiến triển của thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp là một bệnh lý tiến triển theo thời gian. Việc hiểu rõ từng giai đoạn giúp người bệnh nhận biết sớm và có phương án can thiệp kịp thời. Bệnh thường trải qua 4 giai đoạn chính:

1. Giai đoạn 1: Giai đoạn khởi phát (Rất nhẹ)

• Ở giai đoạn này, tổn thương sụn khớp còn rất nhỏ, chỉ khoảng 5% – 10%.
• Người bệnh gần như không có triệu chứng hoặc chỉ cảm thấy đau rất nhẹ và thoáng qua khi vận động mạnh.
• Các hoạt động hàng ngày vẫn diễn ra bình thường mà không gặp nhiều cản trở.
• Tình trạng thoái hóa ở giai đoạn này thường không thể hiện rõ trên phim chụp X-quang.

2. Giai đoạn 2: Giai đoạn nhẹ

• Phim chụp X-quang có thể cho thấy khe khớp bắt đầu hẹp nhẹ và sự xuất hiện của các gai xương nhỏ.
• Sụn khớp đã có tổn thương, người bệnh có thể cảm nhận những cơn đau rõ ràng hơn khi vận động liên tục hoặc vận động nặng.
• Một số người có thể xuất hiện tình trạng cứng khớp sau khi ngủ dậy hoặc đau nhức khi thời tiết thay đổi.

3. Giai đoạn 3: Giai đoạn trung bình (Nặng)

• Đây là giai đoạn các triệu chứng đã biểu hiện rõ rệt, cơn đau xuất hiện thường xuyên ngay cả với các vận động đơn giản như đi bộ hay leo cầu thang.
• Lớp sụn khớp bị tổn thương nặng nề, phần xương dưới sụn bị biến dạng và các gai xương cũng hình thành nhiều hơn với kích thước lớn hơn.
• Nếu không điều trị kịp thời, sụn có thể bị vỡ ra, gây phản ứng viêm và tràn dịch khớp (còn gọi là viêm bao hoạt dịch), dẫn đến tình trạng sưng đỏ, nóng tại khớp.

4. Giai đoạn 4: Giai đoạn rất nặng

• Đây là giai đoạn nặng nhất của bệnh, các tổn thương thấy rất rõ trên phim chụp X-quang.
• Khe khớp hẹp nghiêm trọng, các gai xương lớn chèn ép gây đau nhức dữ dội cho người bệnh ngay cả khi nghỉ ngơi hay vận động nhẹ.
• Đầu xương bị bào mòn gần như hoàn toàn và biến dạng, kèm theo tình trạng dịch khớp giảm sút nghiêm trọng gây khó khăn lớn khi đi lại, đứng ngồi, thậm chí có nguy cơ tàn phế.

V. Các vị trí khớp dễ bị thoái hóa nhất

Thoái hóa có thể xảy ra ở bất kỳ khớp nào nhưng phổ biến nhất tại các vị trí sau:

• Thoái hóa cột sống:
  • Thoái hóa cột sống cổ: Gây ra các triệu chứng đau mỏi vùng vai gáy, cơn đau có thể lan xuống cánh tay, gây tê bì tay và yếu cơ.
  • Thoái hóa cột sống thắt lưng: Gây đau âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng lưng dưới, đau có thể lan xuống mông và chân (đau thần kinh tọa).
• Thoái hóa khớp háng: Gây đau ở vùng bẹn, mặt trước đùi, có thể lan xuống khớp gối. Người bệnh gặp khó khăn khi đi lại, đứng lên ngồi xuống hoặc dạng chân. 
• Thoái hóa khớp gối: Rất phổ biến, gây đau nhức đặc biệt khi lên xuống cầu thang, đứng lâu hoặc đi bộ. Khớp gối có thể bị sưng to, biến dạng (chân vòng kiềng).
• Thoái hóa khớp ở bàn tay, ngón tay: Gây đau, sưng, hình thành các cục u nhỏ (hạt Heberden và Bouchard) ở các khớp ngón tay, làm giảm sức cầm nắm.

VI. Các phương pháp chẩn đoán thoái hóa khớp hiện nay

Để chẩn đoán chính xác tình trạng thoái hóa khớp, bác sĩ sẽ kết hợp:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, triệu chứng, kiểm tra biên độ vận động, tìm các điểm đau, sưng và các dấu hiệu bất thường khác tại khớp.
• Chẩn đoán hình ảnh:
  • X-quang: Là phương pháp phổ biến nhất, giúp phát hiện các dấu hiệu như hẹp khe khớp, gai xương, đặc xương dưới sụn.
  • Chụp cộng hưởng từ (MRI): Cung cấp hình ảnh chi tiết về sụn, dây chằng, gân và các mô mềm khác, giúp đánh giá mức độ tổn thương một cách toàn diện.
  • CT-scan: Ít được sử dụng hơn nhưng có thể cần thiết trong một số trường hợp phức tạp.

VII. Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp hiệu quả

Mục tiêu điều trị thoái hóa khớp là giảm đau, cải thiện chức năng vận động, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.

1. Điều trị bằng vật lý trị liệu và phục hồi chức năng chuẩn Mỹ tại phòng khám MBJ

Tại Phòng khám MBJ, chúng tôi tiên phong áp dụng phác đồ điều trị thoái hóa khớp chuẩn Mỹ, được thiết kế bởi Hội đồng bác sĩ chuyên khoa Cơ – Xương – Khớp với tiêu chuẩn 3 không: không thuốc, không tiêm, không phẫu thuật. Với kinh nghiệm điều trị thành công cho hàng nghìn bệnh nhân, MBJ tự hào là đơn vị uy tín mang đến giải pháp chữa trị tận gốc, an toàn và hiệu quả.

Phác đồ của chúng tôi là sự kết hợp chặt chẽ giữa trị liệu bằng tay và công nghệ cao:

• Trị liệu Vật lý chuyên sâu bằng tay Trực tiếp Bác sĩ chuyên khoa cùng Đội ngũ Trị liệu viên sẽ thực hiện các kỹ thuật vật lý tại vị trí cơ căng cứng của bệnh nhân. Các tác động này có tác dụng làm mềm và thư giãn các cơ bị co thắt, kích thích quá trình lưu thông máu diễn ra thuận lợi, tạo nền tảng vững chắc để các liệu pháp công nghệ cao phát huy hiệu quả tối đa.
• Dẫn đầu công nghệ điều trị từ Mỹ và Châu Âu Phòng khám MBJ tự hào là Đơn vị Dẫn đầu công nghệ điều trị Cơ – Xương – Khớp tại Bình Dương. Toàn bộ hệ thống máy móc đều được nhập khẩu từ Mỹ và các nước châu Âu, đạt chứng nhận an toàn của FDA Hoa Kỳ, đảm bảo mang lại hiệu quả vượt trội.
  • Siêu công nghệ giảm đau Tecar Therapy: Công nghệ đạt chuẩn an toàn FDA Hoa Kỳ, sử dụng dòng điện tần số cao để truyền năng lượng sâu vào mô xương tổn thương, mang lại hiệu quả cắt giảm cơn đau tức thì chỉ sau 20 phút điều trị đầu tiên. Phương pháp này kích thích quá trình tự chữa lành của cơ thể hiệu quả đến 98%.
  • Trị liệu cường độ cao Laser Therapy: Tia laser thế hệ thứ IV với bước sóng rộng và cường độ mạnh nhất hiện nay, có khả năng kích thích sâu đến các mô xương, giúp tái tạo tế bào, thúc đẩy làm lành vết thương và giảm sưng viêm hiệu quả.
  • Siêu âm đa tần Chattanooga: Công nghệ được chuyển giao 100% từ Hoa Kỳ, kết hợp siêu âm và nhiệt trị liệu giúp tiêu biến cơn đau tức thì sau 20 phút. Liệu pháp này giúp thư giãn các cơn co cứng cơ, co cứng khớp, giảm sưng, viêm chuyên sâu, mang lại sự thoải mái cho người bệnh.
• Bài tập phục hồi chức năng Kết thúc mỗi liệu trình, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn các bài tập phục hồi chức năng được thiết kế riêng. Các bài tập này giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, duy trì kết quả điều trị tối đa và quan trọng nhất là hình thành thói quen vận động đúng để ngăn chặn bệnh tái phát.

2. Điều trị nội khoa 

Việc sử dụng thuốc cần có sự chỉ định và theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa.

• Thuốc giảm đau, chống viêm: Các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) hoặc Paracetamol.
• Thuốc giãn cơ: Sử dụng khi có tình trạng co cứng cơ đi kèm.
• Tiêm nội khớp: Tiêm Corticosteroid hoặc Acid Hyaluronic (chất nhờn nhân tạo) trực tiếp vào khớp để giảm đau và chống viêm nhanh chóng.

3. Điều trị ngoại khoa (Phẫu thuật)

Phẫu thuật chỉ được xem xét khi các phương pháp điều trị bảo tồn không còn hiệu quả và bệnh đã ở giai đoạn nặng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống.

• Các loại phẫu thuật: Nội soi làm sạch khớp, đục xương sửa trục, hoặc thay khớp nhân tạo (phổ biến nhất là thay khớp háng, khớp gối).

VIII. Chăm sóc và phòng ngừa thoái hóa khớp tại nhà

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Việc chủ động chăm sóc sức khỏe xương khớp sẽ giúp làm chậm quá trình thoái hóa một cách hiệu quả.

• Chế độ dinh dưỡng khoa học: Bổ sung các thực phẩm giàu Canxi, Vitamin D, Omega-3 (có trong cá béo, các loại hạt), chất chống oxy hóa (rau xanh, trái cây). Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường và chất béo bão hòa.
• Kiểm soát cân nặng: Duy trì cân nặng hợp lý là cách tốt nhất để giảm áp lực lên khớp gối, khớp háng và cột sống.
• Luyện tập thể dục thể thao phù hợp: Ưu tiên các môn thể thao ít tác động mạnh lên khớp như bơi lội, đạp xe, yoga, thái cực quyền.
• Tránh các tư thế xấu: Giữ thẳng lưng khi ngồi và đứng, tránh ngồi xổm, gập gối hoặc mang vác vật nặng quá sức.

IX. Tại sao nên chọn vật lý trị liệu thoái hóa khớp tại Phòng khám MBJ?

Tại Phòng khám Chuyên khoa Phục hồi chức năng MBJ, chúng tôi tin rằng phương pháp điều trị tốt nhất là phương pháp tác động vào gốc rễ của vấn đề một cách an toàn và bền vững.

• Đội ngũ y bác sĩ, chuyên gia giàu kinh nghiệm: Các bác sĩ và kỹ thuật viên vật lý trị liệu tại MBJ được đào tạo chuyên sâu, có nhiều năm kinh nghiệm trong việc điều trị các bệnh lý cơ xương khớp.
• Phác đồ điều trị 1:1 cá nhân hóa: Mỗi bệnh nhân sẽ được thăm khám kỹ lưỡng và xây dựng một phác đồ điều trị riêng biệt, phù hợp với tình trạng và mục tiêu cụ thể.
• Trang thiết bị hiện đại: MBJ đầu tư hệ thống máy móc vật lý trị liệu tiên tiến từ các nước Âu – Mỹ, giúp tối ưu hóa hiệu quả và rút ngắn thời gian điều trị.
• Cam kết hiệu quả, hạn chế tái phát: Chúng tôi không chỉ tập trung vào việc giảm đau trước mắt mà còn hướng đến việc phục hồi chức năng toàn diện và ngăn ngừa bệnh quay trở lại.

X. Câu hỏi thường gặp (FAQ) về thoái hóa khớp

Kết luận

Thoái hóa khớp là một thử thách, nhưng không phải là dấu chấm hết cho một cuộc sống năng động và vui vẻ. Việc chẩn đoán sớm và lựa chọn đúng phương pháp điều trị, đặc biệt là các phương pháp bảo tồn như Vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng, là chìa khóa vàng để kiểm soát cơn đau và duy trì khả năng vận động.

Đừng để cơn đau do thoái hóa khớp làm ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn. Hãy liên hệ ngay với Phòng khám Chuyên khoa Phục hồi chức năng MBJ để được các chuyên gia hàng đầu tư vấn và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp nhất.