Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Đây không chỉ là những cơn đau khớp thông thường mà là một bệnh tự miễn mạn tính, có khả năng gây biến dạng khớp, tàn phế và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. 

Hiểu rõ về bệnh, nhận biết sớm các dấu hiệu và tiếp cận đúng phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp là chìa khóa vàng giúp người bệnh kiểm soát bệnh tật, bảo vệ chức năng vận động và sống một cuộc sống năng động.

I. Viêm khớp dạng thấp là gì?

Viêm khớp dạng thấp (Rheumatoid Arthritis – RA) là một bệnh lý viêm khớp tự miễn mạn tính. “Tự miễn” có nghĩa là hệ thống miễn dịch của cơ thể, vốn có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn và virus, lại nhận diện nhầm và tấn công vào chính các mô khỏe mạnh của mình.

Trong viêm khớp dạng thấp, mục tiêu tấn công chính là màng hoạt dịch (synovial membrane) – lớp màng mỏng bao quanh các khớp. Cuộc tấn công này gây ra tình trạng viêm, dày lên của màng hoạt dịch, dẫn đến sưng, đau và về lâu dài có thể phá hủy sụn và xương bên trong khớp.

Bệnh thường ảnh hưởng đến các khớp nhỏ và có tính chất đối xứng, tức là nếu một khớp ở bàn tay phải bị ảnh hưởng, khớp tương tự ở bàn tay trái cũng có khả năng cao bị ảnh hưởng. Các vị trí phổ biến nhất bao gồm: khớp ngón tay, cổ tay, bàn chân, đầu gối và mắt cá chân.

II. Nguyên nhân viêm khớp dạng thấp

Nguyên nhân chính xác gây ra viêm khớp dạng thấp vẫn chưa được khoa học xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các chuyên gia tin rằng đây là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa nhiều yếu tố:

• Yếu tố di truyền: Những người có người thân trong gia đình (bố mẹ, anh chị em) mắc bệnh viêm khớp dạng thấp sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Yếu tố môi trường: Một số tác nhân nhiễm trùng như vi khuẩn hoặc virus được cho là có thể “kích hoạt” phản ứng miễn dịch bất thường ở những người có sẵn cơ địa di truyền.
• Lối sống: Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ hàng đầu và đã được chứng minh làm tăng khả năng phát triển bệnh và khiến bệnh nặng hơn.
• Giới tính: Nữ giới có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 2-3 lần so với nam giới.
• Tuổi tác: Bệnh có thể khởi phát ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất là trong độ tuổi từ 40 đến 60.

III. Dấu hiệu và triệu chứng viêm khớp dạng thấp

Các triệu chứng của viêm khớp dạng thấp có thể phát triển từ từ trong vài tuần đến vài tháng, hoặc bùng phát đột ngột.

Triệu chứng tại khớp:

• Đau, sưng, nóng, đỏ: Tại nhiều khớp, đặc biệt là các khớp nhỏ ở bàn tay và bàn chân.
• Cứng khớp buổi sáng kéo dài: Đây là triệu chứng rất điển hình. Cảm giác cứng khớp sau khi thức dậy thường kéo dài trên 30 phút, thậm chí vài giờ, khác với cứng khớp do thoái hóa thường chỉ kéo dài dưới 30 phút.
• Giảm biên độ vận động: Người bệnh cảm thấy khó khăn khi thực hiện các động tác đơn giản như nắm chặt tay, cài cúc áo, vặn nắm cửa.
• Biến dạng khớp: Ở giai đoạn muộn, tình trạng viêm kéo dài sẽ phá hủy sụn và xương, gây ra biến dạng khớp không thể phục hồi như ngón tay hình cổ cò, bàn tay lệch về phía xương trụ.

Triệu chứng toàn thân:

• Mệt mỏi, uể oải, cảm giác không có năng lượng.
• Sốt nhẹ, thường dưới 38°C.
• Chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân.
• Xuất hiện các nốt thấp dưới da (rheumatoid nodules): Đây là những cục cứng, không đau, thường xuất hiện ở các vùng tì đè như khuỷu tay, gót chân.

IV. Viêm khớp dạng thấp có nguy hiểm không? Biến chứng thường gặp

Câu trả lời là CÓ. Nếu không được chẩn đoán và kiểm soát tốt, viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý nguy hiểm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng:

• Tại khớp: Biến dạng khớp vĩnh viễn, dính khớp, mất chức năng vận động hoàn toàn, dẫn đến tàn phế.
• Toàn thân:
  • Bệnh tim mạch: Tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
  • Loãng xương: Viêm mạn tính và việc sử dụng một số loại thuốc điều trị (corticoid) làm tăng nguy cơ gãy xương.
  • Hội chứng ống cổ tay: Viêm ở cổ tay có thể chèn ép dây thần kinh giữa.
  • Tổn thương phổi: Gây viêm phổi, xơ phổi.
  • Tổn thương mắt: Gây khô mắt, viêm củng mạc.

V. Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp như thế nào?

Để đưa ra chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ kết hợp nhiều phương pháp khác nhau, thể hiện tính chuyên môn và toàn diện:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về bệnh sử, các triệu chứng bạn gặp phải và thăm khám trực tiếp các khớp để kiểm tra dấu hiệu sưng, nóng, đau và giới hạn vận động.
• Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm này đóng vai trò quan trọng để xác nhận chẩn đoán và đánh giá mức độ viêm.
  • Yếu tố dạng thấp (RF – Rheumatoid Factor): Kháng thể có mặt ở khoảng 80% bệnh nhân.
  • Anti-CCP (Anti-cyclic citrullinated peptide): Kháng thể có độ đặc hiệu cao hơn RF, giúp chẩn đoán sớm.
  • Tốc độ máu lắng (ESR) và Protein phản ứng C (CRP): Các chỉ số cho thấy tình trạng viêm đang hoạt động trong cơ thể.
• Chẩn đoán hình ảnh:
  • X-quang: Giúp phát hiện các tổn thương ở xương như bào mòn, hẹp khe khớp ở giai đoạn sau.
  • Siêu âm khớp, MRI: Có thể phát hiện tình trạng viêm màng hoạt dịch và tổn thương sụn ở giai đoạn sớm hơn X-quang.

VI. Các phương pháp điều trị viêm khớp dạng thấp hiệu quả hiện nay

Đây là phần quan trọng nhất. Mục tiêu điều trị là: Kiểm soát tình trạng viêm, giảm đau, ngăn chặn tổn thương khớp, bảo tồn chức năng vận động và cải thiện chất lượng cuộc sống.

1. Điều trị nội khoa

Sử dụng thuốc là nền tảng trong phác đồ điều trị. Việc sử dụng bất kỳ loại thuốc nào cũng cần có sự chỉ định và theo dõi chặt chẽ từ bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp.

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Như ibuprofen, naproxen giúp giảm đau và hạ sốt nhanh chóng nhưng không ngăn được tổn thương khớp.
• Corticosteroid: Như prednisone, methylprednisolone có tác dụng chống viêm mạnh, giúp kiểm soát nhanh triệu chứng trong đợt bùng phát. Tuy nhiên, không nên lạm dụng vì có nhiều tác dụng phụ khi dùng kéo dài.
• Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARDs): Đây là nhóm thuốc chính, giúp làm chậm hoặc ngăn chặn tiến triển của bệnh, bảo vệ khớp khỏi bị phá hủy. Methotrexate là thuốc DMARDs phổ biến nhất.
• Thuốc sinh học (Biologic agents): Là thế hệ thuốc mới hơn, nhắm vào các thành phần cụ thể của hệ miễn dịch. Thường được chỉ định khi bệnh nhân không đáp ứng với DMARDs truyền thống.

2. Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng tại phòng khám vật lý trị liệu MBJ 

Bên cạnh việc dùng thuốc, vật lý trị liệu và phục hồi chức năng là mảnh ghép không thể thiếu, đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát cơn đau, duy trì vận động và ngăn ngừa tàn phế do viêm khớp dạng thấp.

Tại phòng khám vật lý trị liệu và Phục hồi chức năng MBJ, chúng tôi tự hào mang đến phác đồ điều trị toàn diện, được nghiên cứu bởi hội đồng bác sĩ chuyên khoa và đã áp dụng thành công cho hàng ngàn bệnh nhân cơ xương khớp. Phác đồ này được xây dựng dựa trên sự kết hợp chặt chẽ giữa kinh nghiệm của chuyên gia và công nghệ hiện đại nhằm giúp người bệnh nhanh chóng chặn đứng cơn đau và phục hồi cơ thể.

Các phương pháp cốt lõi trong phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp của chúng tôi bao gồm:

Trị liệu thần kinh cột sống (Chiropractic): Được thực hiện trực tiếp bởi các bác sĩ có chuyên môn, phương pháp này sử dụng các thao tác nắn chỉnh nhẹ nhàng, chính xác vào vùng đốt sống bị sai lệch. Mục tiêu là điều chỉnh lại cấu trúc của cột sống, dây chằng, qua đó làm giảm áp lực chèn ép lên các rễ dây thần kinh, giúp cơ thể quay về trạng thái cân bằng tự nhiên và cải thiện chức năng của các cơ quan liên quan.

Xoa bóp trị liệu chuyên sâu: Đội ngũ trị liệu viên được đào tạo bài bản, chuẩn kỹ thuật sẽ thực hiện các thủ thuật xoa bóp, day ấn huyệt đạo. Kỹ thuật này giúp làm giãn các khối cơ đang co cứng, tăng cường tuần hoàn máu tại chỗ để nuôi dưỡng khớp và chống viêm hiệu quả. Đồng thời, nó góp phần giải phóng các rễ thần kinh bị chèn ép, hỗ trợ tích cực cho quá trình phục hồi.

Bài tập bảo tồn cơ xương khớp: Dựa trên tình trạng cụ thể của mỗi người bệnh, các chuyên gia sẽ thiết kế những bài tập vận động riêng biệt. Các bài tập này, từ những động tác chuyên sâu đến việc đi bộ nhẹ nhàng, đều nhằm mục đích ngăn ngừa tình trạng co rút cơ, giảm nguy cơ cứng khớp và dính khớp. Việc vận động đúng cách còn giúp tăng cường sức mạnh và sức bền của cơ bắp, tạo thành một bộ khung vững chắc để bảo vệ các khớp bị tổn thương.

Ứng dụng công nghệ cao để tối ưu hiệu quả: Để điều trị tận gốc bệnh lý và ngăn ngừa nguy cơ tái phát, MBJ tiên phong ứng dụng hệ thống máy móc hiện đại trong trị liệu:

• Laser Therapy, Tecar Therapy: Giảm đau, kháng viêm, kích thích chữa lành ở cấp độ tế bào.
• Sóng xung kích Shockwave: Phá vỡ các điểm vôi hóa, xơ hóa, thúc đẩy tái tạo mô.
• Siêu âm đa tần Chattanooga, máy từ trường EMS: Tăng cường tuần hoàn, giảm sưng và phục hồi chức năng cơ xương khớp.
• Máy kéo giãn cột sống: Giảm áp lực nội đĩa đệm và giải phóng chèn ép thần kinh.

Sự kết hợp đa phương thức này không chỉ giúp giảm triệu chứng trước mắt mà còn tác động sâu vào căn nguyên của vấn đề, đẩy nhanh quá trình tái tạo mô, giảm sưng viêm và phục hồi chức năng vận động một cách bền vững cho người bệnh.

3. Điều trị ngoại khoa 

Phẫu thuật chỉ được xem xét khi khớp bị tổn thương quá nặng, gây đau đớn dữ dội và mất chức năng, không còn đáp ứng với các phương pháp vật lý trị liệu.

• Phẫu thuật nội soi làm sạch khớp: Loại bỏ màng hoạt dịch bị viêm.
• Phẫu thuật sửa trục: Chỉnh lại các khớp bị biến dạng.
• Phẫu thuật thay khớp: Thay thế khớp bị hư hỏng bằng khớp nhân tạo (phổ biến nhất là khớp háng, khớp gối).

VII. Chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt cho người bệnh viêm khớp dạng thấp

Một chế độ ăn uống khoa học và lối sống lành mạnh có thể giúp kiểm soát tình trạng viêm và cải thiện triệu chứng.

Nên ăn gì?

• Thực phẩm giàu Omega-3: Cá hồi, cá trích, cá mòi, quả óc chó, hạt lanh có tác dụng chống viêm tự nhiên.
• Rau xanh và trái cây: Cung cấp dồi dào chất chống oxy hóa, giúp chống lại các gốc tự do gây viêm. Ưu tiên các loại rau lá xanh đậm, bông cải xanh, quả mọng.
• Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch, quinoa…

Nên kiêng gì?

• Thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường và chất béo bão hòa: Gây tăng phản ứng viêm trong cơ thể.
• Thịt đỏ, nội tạng động vật: Có thể làm nặng thêm tình trạng viêm.
• Chất kích thích: Rượu, bia, thuốc lá cần được hạn chế tối đa.

VIII. Các câu hỏi thường gặp về viêm khớp dạng thấp

Kết luận

 Điều trị viêm khớp dạng thấp là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì của người bệnh và sự đồng hành chặt chẽ của đội ngũ y tế. Việc thăm khám sớm ngay khi có các dấu hiệu bất thường như cứng khớp buổi sáng kéo dài, sưng đau nhiều khớp đối xứng là yếu tố quyết định để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị từ các chuyên gia sẽ giúp bạn kiểm soát bệnh hiệu quả, giữ gìn chức năng vận động và tận hưởng một cuộc sống trọn vẹn.

Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất trên hành trình chiến thắng bệnh viêm khớp dạng thấp!